|
|
Tarihleme yöntemleri
Çeşitli yöntemler bulunmakla
beraber ben burada radyoaktivite yöntemlerine değineceğim.
A maddesi radyoaktif bir madde
olsun, bu madde hızla ışıma yaparak B maddesine dönüşüyor olsun. belirli
bir süre sonra A maddesini miktarı yarıya indiyse ki aynı zamanda aynı
kütlede B maddesi oluşacaktır, bu süreye yarılanma süresi denir. Örneğin
yarılanma süresi 1 milyon yıl olsun. bir yerde, 500 A, 500 B atomu
gördüysek, tam 1 milyon yıl geçmiş demektir ve ilk baştaki A atom sayısı
1000’dir. Veya 250 A, 750 B atomu görseydik, 2 defa yarılanmış demektir
ki, 2 milyon yıl geçmiş olurdu.
Şimdi Karbon-14 metoduna bakalım.
Karbon elementinin normal atom kütlesi 12’dir. Ancak doğada bir de 14 atom kütleli karbon bulunur ki bu stabil değildir, yani radyoaktiftir. bu karbon 14, azotun kozmik ışınlarla bombardımanı sonucu oluşur.
14N+1nà14C+1H (yandaki numaralar atom kütleleridir.)
azotun kozmik ışınlarla bombardımanı sonucu azot serbest nötronlarla birleşir ve karbon-14 oluşur ve açığa bir adet hidrojen atomu açığa çıkar.
Burada oluşan karbon radyoaktiftir. Ve ayrı ömrü 5730 yıldır. Bu tepkime atmosferin üste seviyelerinde olur, ve bu C, oksijenle birleşerek radyoaktif CO2 oluşturur, bu havadan ağır olduğu için alt tabakalara iner, ve bitkilerce fotosentezde kullanılır. Atmosferde normal CO2 ve radyoaktif CO2 oranı sabittir.Bitki ölürse CO2 alımı durur ve bu radyoaktif karbon beta parçacığı salarak azota bozunur. Dolayısıyla bitkideki karbon14/karbon12 oranı değişir. Bu oran karşılaştırılarak bitkinin yaşı tespit edilir.
Ör: bitki her solumada 10 tane
C-12, 2 tane C-14’lü karbondioksit soluyorsa, bu oran 2/10dur. Ve bulunan
fosilde bu oran 1/10 ise radyoaktif C oranı yarı yarıya azalmış demektir ki
bu da bitkinin 5730 yaşında olduğunu gösterir.
Kayaların yaşı tespit
edilirken ise, uranyumdan veya manyetik alandan yararlanılmaktadır.