|
|
Değişim
Canlılar iki yolla değişime uğrarlar
- DNA’da mutasyon
-
DNA’ların cinsle karışımı
Mutasyonlar
Beden hücrelerinde mutasyon
olursa bunun farkına varmayız(kanser dışında). Ancak üreme hücrelerinde
mutasyon olursa bu farkedilir, çünkü bu mutasyon gelecek kuşakların tüm hücrelerinde
belirecektir. Yani mutasyon olan bireyde sadece üreme hücreleri mutasyonlu
olurken sonraki kuşaklarda tüm hücreler mutasyonlu olur.
Mutasyonlar ender görülür ve
çoğu da zararlıdır. Ancak bazen bir organizmanın proteininde çevreye uyum
sağlamasında yararlı değişimlere neden olabilir. Yararlı mutasyonlar olsa
bile bunların etkisi küçük olacaktır. Dolayısıyla zor farkedilir, ancak
zararlı mutasyonlar bir aksaklığa neden olduğu için kolay farkedilir. Peki
neden çoğu mutasyon zararlı, çünkü şuanda mevcut yapılar, canlılar
oldukça kompleks yapılardır ve böyle kompleks yapıda olan rasgele bir değişiklik
çok büyük ihtimalle o yapıya zarar verir, ancak zamanda geriye gidersek, yapılar
daha basitleştikçe oluşacak mutasyonların yararlı olma şansı da artar.
Yararlı
mutasyonlara örnek bir olay aşağıda verilmiştir.
İngiltere’de
1850’lerde Manchester’da bir yörede ağaçlar açık renkliydi, dolayısıyla
bu ağaçlar üzerinde yaşayan açık renkli kelebekler bu kelebeklerce
beslenene kuşlara kolay yem olmuyorlardı. Ancak sanayileşmenin etkisiyle ağaçların
kabukları grileşti. Dolayısıyla beyaz renkli kelebekler kolay görünebilir
hale gelecekti ama aynı sıralarda meydana gelen rasgele bir mutasyondan ötürü
kelebeklerin kanatları da koyulaştı, dolayısıyla yine ağaçlar üzerinde
görünmemeye başladılar ve kolay yem olmadılar, bu da türlerini
devam ettirmelerini sağladı. Gördüğünüz gibi bu mutasyon daha önce gerçekleşmiş
olsaydı, kesinlikle zararlı bir etkisi olacaktı ve bu kelebeğin soyu tükenecekti
ama çevre de zaten değişmiş olduğundan bu mutasyon yararlı bir etki gösterdi.
Yani normalde zararlı etkisi olabilecek bir mutasyon yararlı olarak da etki
yapabiliyor.
NOT: Dinciler diyor ki, hem siyah hem beyaz kelebekler vardı,
beyazların sayısı azaldı, siyahlarınki arttı, yani yeni bir tür oluşmadı.
Cinsel karışım
Gördüğümüz gibi mutasyonların
çoğu zararlıdır. DNA’yı bozmadan değiştirebilecek bir şeylerin olması
gerekir. Bunu da DNA’yı başka bir DNA ile karıştırarak yapabilir.
CGGATGCA
TACCAGTA
şeklinde iki dizilime sahip
olan DNA’lar ortalarında koparılıp birleştirilseler
bu kesinlikle iyi bir değişme olacaktır. Çünkü her iki DNA da evrimin çetin
testinden geçmiş ve bugüne kadar gelmişlerdir dolaysıyla oluşan yeni parça
da dayanıklı bir parça olacaktır. Bu bugün laboratuar ortamında yapılıyor.
İki ayrı hayvanın DNA’ları birleştirilebiliyor veya bakterileri çiftleştiriyorlar,
biri verici özellikte diğeri alıcı(girintili-çıkıntılı) özellikte olan
iki bakteriyi alıp DNA’larını birleştirebiliyorlar
Sonuçta
bu iki şekilde meydan gelen yararlı değişimiler birikerek çok farklı canlılar
oluşmaktadır.